«Σας καλούμε για άλλη μια φορά να φροντίζετε, όσο και όπως μπορείτε, τις υποδομές, και τον εξοπλισμό του Πανεπιστημίου, επειδή οι πόροι που έχουμε στη διάθεση μας για την αποκατάσταση των τυχόν ζημιών είναι ελάχιστοι». Με αυτές τις προτάσεις χαιρετίζουν οι Πρυτανικές Αρχές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το καινούργιο ακαδημαϊκό έτος αποστέλλοντας το καθιερωμένο πανεπιστημιακό μέιλ σε άπαντες και άπασες τους φοιτητές και τις φοιτήτριες του.
Κατά πάσα πιθανότητα η πλειοψηφία των φοιτητών θα αδιαφορήσει προσπερνώντας το παραπάνω ως ένα ακόμη πανεπιστημιακό ηλεκτρονικό μήνυμα από εκείνα που λαμβάνει καθημερινά. Κάποιοι δεν θα μπουν καν στον κόπο να το ανοίξουν ενώ άλλοι μπορεί να διαβάσουν μέχρι τις πρώτες αράδες και έπειτα να τα παρατήσουν αποθαρρημένοι από τη μακροσκελή του διατύπωση. Είναι, άραγε, όμως κάποια από τις παραπάνω αντιδράσεις σωστές; Ή, έστω, δικαιολογημένες;
Πλέον, είναι κάτι παραπάνω από πασιφανές πως, το ελληνικό πανεπιστήμιο αιμορραγεί. Οι χρόνιες υποχρηματοδοτήσεις των ιδρυμάτων σε συνδυασμό με μια σωρεία προβλημάτων, με τα οποία αυτά έρχονται αντιμέτωπα, έχουν αποδειχτεί μια εξαντλητική δοκιμασία για την ελληνική δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση που τα χρόνια της κρίσης παλεύει με θεούς και δαίμονες. Δεν τα βάζει, ωστόσο, κάτω. Ποτέ δεν το έκανε.
Άλλωστε, όλα τα παραπάνω υπονοούν και οι κεφαλές του Αριστοτελείου συνεχίζοντας την ανακοίνωση τους με τα εξής «συνηθίζουμε να είμαστε αισιόδοξοι στην αρχή κάθε νέου χρόνου, αλλά τα μέχρι στιγμής διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν πως έχουμε μπροστά μας μια ακόμη δύσκολη χρονιά» και κάνοντας αμέσως μετά λόγο για σοβαρό καθεστώς υποχρηματοδότησης.
Ποιο είναι το πρόβλημα με όλα τα παραπάνω; Σίγουρα ότι ένα ιστορικό πανεπιστήμιο πνίγεται από τον βραχνά της οικονομικής κρίσης. Ίσως όμως και ότι η διοίκηση του κάνει έκκληση στην καινούργια φουρνιά των αυριανών επιστημόνων του να πράξει κάτι που τα πανεπιστήμια του εξωτερικού και όλος ο φοιτητικός κόσμος του πλανήτη Γη θεωρεί αυτονόητο: να διατηρήσει τους πανεπιστημιακούς χώρους καθαρούς!
Νοείται σ’ ένα ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο, που μάλιστα συγκαταλέγεται ανάμεσα στα 500 καλύτερα παγκοσμίως, οι χώροι που προορίζονται για την «εκκόλαψη» του επιστημονικού του δυναμικού να ρημάζουν; Ιατρικές, Νομικές, Πολυτεχνικές και τόσες άλλες σχολές να διαπρέπουν σε διεθνείς διαγωνισμούς αποδεικνύοντας πεισματικά τη δυναμική τους και όμως οι τοίχοι τους να κοσμούνται από τις αποφθεγματικές ρήσεις του καθενός ασυνείδητου, του οποίου η «ποιητική διάθεση» ξεπερνά κάθε όριο σεβασμού για κάτι τόσο σημαντικό όσο η δημόσια περιουσία;
Αυτό θλιβερά υποδηλώνει πως σαν πρώην μαθητές και νυν φοιτητές λαμβάνουμε εκπαίδευση, ελλείπουμε όμως στο κομμάτι της Παιδείας. Γιατί δεν απαιτείται η καταβολή ιδιαίτερης διανοητικής προσπάθειας για να καταλάβει κανείς πως το δημόσιο πανεπιστήμιο δεν αποτελεί ιδιοκτησία του καθενός αλλά κοινό κτήμα όλων μας. Των παρελθόντων γενεών που σπούδασαν στις αίθουσες του, των παρουσών που πειραματίζονται στα εργαστήριά του και των μελλοντικών που θα αποζητήσουν υψηλή επιστημονική κατάρτιση στα αμφιθέατρά του. Ούτε και σοφία Σολομώντα για να διαπιστώσει κανείς πως ο κάδος απορριμμάτων έχει συγκεκριμένη χωρητικότητα. Όχι, δεν απαιτούνται μεγάλες νοητικές προσπάθειες. Είναι όλα θέμα συνήθειας.
Το ίδιο διαπίστωσα ιδίοις όμμασι όταν πήγα να παρακολουθήσω το πρωινό μάθημα στη Σχολή. Έχοντας φτάσει πιο νωρίς από το κανονικό ήρθα αντιμέτωπη με τις αγχωμένες καθαρίστριες του πανεπιστημίου που έσπευδαν να καθαρίσουν τους χώρους πριν τον ερχομό φοιτητών και καθηγητών. Μπαίνοντας στο αμφιθέατρο να αφήσω τα πράγματα μου, άκουσα τη μια να λέει στην άλλη: «Μην αγχώνεσαι, είναι οκτώ παρά είκοσι. Έχουμε λίγη ώρα ακόμα». Φυσικά ο χώρος βρισκόταν σε κακά χάλια. Ξεχασμένα μπουκαλάκια νερό, χυμένοι καφέδες στα σκαλάκια και κουλουριασμένες φυλλάδες όλων των παρατάξεων ανεξαιρέτως.
Κάνοντας να φύγω από την αίθουσα, μια από τις καθαρίστριες γύρισε και μου είπε ευγενικά: «Παιδιά φεύγοντας από το μάθημα μην ξεχνάτε τα σκουπίδια σας. Θα ήταν πολύ πιο εύκολο για μας να καθαρίσουμε μετά». Δεν ένιωσα περισσότερη ντροπή στη ζωή μου. Πήρα όσα μπουκαλάκια και φυλλάδες μπορούσα να κρατήσω και έφυγα όσο πιο γρήγορα μπορούσα από την αίθουσα ψελλίζοντας ένα «Εντάξει».
Πριν τα πετάξω, το μάτι μου έπεσε στις φυλλάδες. Έπιασα κάτι λέξεις. Νέο Πρόγραμμα Σπουδών, Προσπάθειες, Αλλαγή, Διάλογος, Αγώνας. Εκείνη τη στιγμή όμως συνειδητοποίησα πως αγώνας είναι μια έννοια πολυδιάστατη και συνάμα ορισμένη από τον καθένα μας ξεχωριστά. Γιατί αγώνας δεν είναι μόνο οι συναδελφικοί χαιρετισμοί, οι επίμονοι τσακωμοί στις συνελεύσεις και οι ατέλειωτοι διάλογοι στα τραπεζάκια και τους διαδρόμους της Σχολής. Αγώνας είναι και η προσπάθεια των καθαριστριών να τελειώσουν έγκαιρα τη δουλειά τους. Αγώνας και να κρατήσουμε, εμείς οι φοιτητές του, το πανεπιστήμιο αξιοπρεπώς καθαρό.
Συνοψίζοντας, είτε το έχουμε συνειδητοποιήσει είτε όχι, εκτός από ενήλικοι πια πολίτες, είμαστε μέλη μιας ακαδημαϊκής κοινότητας, την οποία και καλούμαστε να εκπροσωπήσουμε τα υπόλοιπα 3, 4 ή 6 χρόνια του φοιτητικού μας βίου. Και αυτή είναι μια σχέση αλληλεπίδρασης από την οποία αμφιμερώς απορρέουν υποχρεώσεις.
Αν χάσει το όλο, θα χάσει και το μέρος. Και αντίστροφα. Ας μην αδιαφορούμε, λοιπόν, όταν οι πρυτάνεις μας παρακαλούν να φροντίζουμε όσο και όπως μπορούμε τις παραπαίουσες πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις. Δεν είναι παρά ο κώδων του κινδύνου πως αν παραπαίει το ίδρυμα, το ίδιο συμβαίνει και με τους φοιτητές του. Αυτή τη χρονιά ας γίνουμε περισσότερο υπεύθυνοι, ως άνθρωποι και ως φοιτητές, για το καλό το δικό μας και του Ιδρύματος στο οποίο φοιτούμε!
Γράφει η Σοφία Τελωνάκη
Connect with us