Γιατί η συμπεριφορά των εφήβων είναι εντονότερη από των ενηλίκων;

Εφηβεία. Σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές, οι πρώτοι έρωτες, τα πρώτα κλάματα και δράματα, οι δημιουργία δυνατών φιλίων, έντονοι καβγάδες, νεύρα με το παραμικρό, βιαστικές αποφάσεις και άλλα, είναι μόνο μερικά παραδείγματα που χαρακτηρίζουν τα εφηβικά μας χρόνια.

Ήξερες, όμως, ότι πίσω από κάθε νεανική αφέλεια, συναίσθημα και πράξη κρύβεται και μια επιστημονική εξήγηση; Προς όλους, λοιπόν, τους εφήβους εκεί έξω και σε όσους προσπαθούν να τους καταλάβουν, ορίστε οι λόγοι που η εφηβεία πρόκειται για μια έντονη εμπειρία:

Γιατί παίρνουν πολλά ρίσκα;

Όλοι οι έφηβοι παίρνουν αφελή ρίσκα, κάποια στιγμή στο μέλλον τα αναλογίζονται και σκέφτονται “Τι στο καλό έκανα;!”. Έρευνες έχουν δείξει πως οι νέοι δεν σκέφτονται τον “κίνδυνο” των επιλογών τους εκείνη τη στιγμή, αλλά ότι τον σκέφτονται πολύ αργότερα.

Αυτό συμβαίνει διότι σε αυτή την ηλικία ο εμπρόσθιος λοβός του ανθρώπινου εγκεφάλου, δηλαδή το σημείο στο οποίο λαμβάνονται οι αποφάσεις, δεν είναι τόσο συνδεδεμένο με το υπόλοιπο μέρος του εγκεφάλου, όσο είναι σε μεγαλύτερη ηλικία. Τι σημαίνει αυτό; Πολύ απλά δεν μπορούν να αποφασίζουν όσο γρήγορα και λογικά ταυτόχρονα όσο οι ενήλικοι.

Γιατί επηρεάζονται τόσο πολύ από τον κοινωνικό τους περίγυρο;

Πολλοί γονείς αναρωτιούνται πώς γίνεται και τα παιδιά τους επηρεάζονται τόσο πολύ από την παρέα τους. Η ερώτηση αυτη προκύπτει, φυσικά, εφόσον έχουν διώξει αυτόν τον τρόπο σκέψης από το μυαλό τους.

Τι εννοώ; Σύμφωνα με έρευνα σε ενήλικες και εφήβους, παρατήρησαν ότι οι δύο αυτές ομάδες λαμβάνουν αποφάσεις με διαφορετικό τρόπο εν παρουσία φίλων. Οι έφηβοι δεν ήταν διατεθειμένοι να πάρουν ριψοκίνδυνες αποφάσεις όταν ήταν μόνοι τους ή με κάποιον ενήλικο, αλλά όταν ήταν παρέα με τους φίλους τους ήταν παραπάνω από ευχαριστημένοι να προβούν σε ρίσκα. Παρόλα αυτά, όταν έκαναν την ίδια διαδικασία σε φοιτητές και ενήλικους, παρατηρήθηκε ότι ο τρόπος λήψεως αποφάσεων δεν άλλαξε δραστικά είτε με παρουσία φίλων, είτε μόνοι τους.

Αυτό σημαίνει ότι, όταν οι έφηβοι έχουν την ευκαιρία να σκεφτούν περισσότερο για να πάρουν μια απόφαση, “παλέυουν” εσωτερικά με το ένστικτο που τους λέει να κάνουν μόνο ό,τι αισθάνονται αυτοί καλά, κάτι που δεν συμβαίνει όταν είναι με φίλους. Όσο ο εγκέφαλος ωριμάζει το ένστικτο αυτό του ρίσκου και της απόλαυσης σταματάει να υπάρχει και κυριαρχεί η λογική. Έτσι, δεν έχει σημασία με ποιον είσαι η όχι, καθώς το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο.

Γιατί τα συναισθήματά τους είναι εντονότερα;

Ακόμα κι άν οι έφηβοι προσποιούνται ότι δεν τους νοιάζουν τα συναισθήματα των άλλων ή τσαντίζονται με το παραμικρό, δεν είναι επειδή είναι drama queens. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα άτομα στην εφηβική ηλικία, δυσκολεύονται πολύ περισσότερο να ερμηνεύσουν τους τόνους της φωνής ή τις εκφράσεις του προσώπου από άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και για αυτό πολλές φορές αντιδρούν υπερβολικά και συναισθηματικά στις περισσότερες καταστάσεις.

Σε μια έρευνα, έδειξαν σε μια ομάδα εφήβων την ακόλουθη εικόνα και τους ρώτησαν: Ποιο συναίσθημα αισθάνεται η γυναίκα;

Αν δεν είσαι έφηβος, πολύ πιθανόν να απάντησες ότι αισθάνεται φόβο, έτσι όπως απάντησε κάθε ενήλικος που πήρε μέρος στην έρευνα. Ένα μικρό μέρος της εφηβικής ομάδας απάντησε και αυτη φόβο, παρόλα αυτά παραπάνω από το 50% απάντησε θυμό και σοκ. Σε όλους τους συμμετέχοντες έγινε αξονική τομογραφία του εγκεφάλου την στιγμή που αντίκριζαν την εικόνα και τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ενήλικες και έφηβοι χρησιμοποίησαν δύο διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου για το τεστ.

Οι έφηβοι χρησιμοποίησαν το σημείο της αμυγδαλής (σημείο του μυαλού που ελέγχει τα συναισθήματα), ενώ οι ενήλικες χρησιμοποίησαν το κομμάτι που ελέγχει τη λογική. Βάση αυτών τον αποτελεσμάτων, βλέπουμε ότι σε έναν έφηβο, εφόσον το κομμάτι του συναισθήματος είναι ήδη ενεργό, έχει 50% πιθανότητα να παρεξηγήσει μια κατάσταση ή ένα συναίσθημα ευκολότερα και να εκνευριστεί ή να αντιδράσει εντονότερα και ο ίδιος.

Την επόμενη φορά, λοιπόν, που έρθεις αντιμέτωπος με τα συναισθήματα και τις ακραίες συμπεριφορές ενός εφήβου, μην τον παρεξηγήσεις. Είναι σωματικό το θέμα και ούτε ο ίδιος το ελέγχει. Κάνε την πάπια, μίλα χαλαρά και πάνω απ΄όλα σκέψου ότι είναι απλά μια φάση που θα περάσει!

Επιμέλεια: Έφη Γκαραβέλα