Πως θα σου φαινόταν να σε έπειθαν ότι δεν είσαι και τόσο αγγελούδι τελικά; Να σε οδηγούσαν στην παραδοχή και στην ομολογία ενός εγκλήματος που στην πραγματικότητα ποτέ δεν διέπραξες; Να μην έκανες ποτέ τίποτα τρομερό και να καταλήξεις να πιστεύεις ότι είσαι ένας εγκληματίας και μιλάς και για αυτό;
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Psychological Science», οι άνθρωποι μπορούν να εσωτερικέσουν μία ιστορία, δίνοντας ακόμα και λεπτομέρειες γεγονότων που ποτέ δεν έγιναν.
Η ψυχολόγος και επικεφαλής της έρευνας Julia Shaw του Πανεπιστημίου του Bedfordshire στην Μεγάλη Βρετανία και ο Stephen Porter του Πανεπιστημίου British Columbia στον Καναδά επικοινώνησαν με τους πρώτους κοινωνικούς φροντιστές των φοιτητών που συμμετείχαν στην έρευνα. Οι φροντιστές έπρεπε να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο με συγκεκριμένα γεγονότα τα οποία οι φοιτητές μπορεί να είχαν βιώσει στις ηλικίες 11-14, παρέχοντας όσες περισσότερες λεπτομέρειες μπορούσαν, χωρίς όμως να τις συζητήσουν με τους φοιτητές.
Στην έρευνα συμμετείχαν 60 φοιτητές, οι οποίοι δε σχετίζονταν με τα ψευδή εγκλήματα. Σ ’αυτούς τους φοιτητές πήραν 3 σαραντάλεπτες συνεντεύξεις με διαφορά μιας εβδομάδας.
Στην πρώτη συνέντευξη ο ερευνητής τους ρώτησε για 2 γεγονότα, το ένα αληθινό και το άλλο ψεύτικο, το οποίο σχετιζόταν με ένα έγκλημα που οδήγησε σε συμπλοκή με την αστυνομία (επίθεση, επίθεση με όπλο ή κλοπή) ή ήταν συναισθηματικής φύσεως, όπως τραυματισμός, επίθεση από σκύλο, ή απώλεια μεγάλου ποσού χρημάτων. Τα ψευδή αυτά γεγονότα όμως, είχαν και αληθινές λεπτομέρειες της ζωής τους από εκείνη την περίοδο.
Στην συνέχεια κλήθηκαν να περιγράψουν τα γεγονότα, και όταν δυσκολεύονταν να αναφερθούν στο ψεύτικο γεγονός, ενθαρρύνονταν να συνεχίσουν και να χρησιμοποιήσουν κάποιες τεχνικές μνήμης που θα τους έκανε να ανακαλέσουν πολλές λεπτομέρειες.
Στις επόμενες 2 συνεντεύξεις τους ζητήθηκε πάλι να περιγράψουν τα γεγονότα. Το απίστευτο της υπόθεσης ήταν ότι ήταν σίγουροι για αυτό που έγινε, δίνοντα
ς διάφορες λεπτομέρειες, ακόμα και για την υποτιθέμενη επαφή με την αστυνομία, και περιγράφοντας τόσο το πραγματικό όσο και το ψεύτικο γεγονός με παραστατικότητα.
Από τους 30 συμμετέχοντες στους οποίους είχαν πει πως είχαν διαπράξει ένα έγκλημα ως έφηβοι, οι 21 (71%) εσωτερίκευσαν αυτό το γεγονός χωρίς να έχει γίνει. Από τους 20 στους οποίους είχαν πει για κάποιου είδους επίθεση, οι 11 επίσης δημιούργησαν ψευδή ανάμνηση. Όσον αφορά τα ψεύτικα συναισθηματικά γεγονότα 76,67% των φοιτητών πίστεψαν ότι τα είχαν βιώσει.
Η Shaw και ο Porter υπέθεσαν πως η εισαγωγή αληθινών λεπτομερειών, όπως το όνομα ενός πραγματικού φίλου, στο ψεύτικο γεγονός , πιθανότατα του έδωσε τόσο μεγάλη οικειότητα και έτσι το έκανε να φαίνεται αληθινό.
Σύμφωνα με την Shaw οι ψευδείς αναμνήσεις διάπραξης εγκλημάτων με την συμπλοκή της αστυνομίας μπορούν πολύ εύκολα να δημιουργηθούν, μόνο σε 3 ώρες σε ένα φιλικό συνεντευξιακό περιβάλλον, που ο ερευνητής εισάγει σιγά σιγά ψεύτικες λεπτομέρειες και χρησιμοποιεί φτωχές τεχνικές ανάκτησης μνήμης.
Το φαινόμενο αυτό οφείλεται στην ευπλασία της μνήμης, δηλαδή στο πόσο εύκολα μπορεί να επηρεαστεί και να διαφοροποιηθεί η μνήμη μας.
Ωστόσο, οι φοιτητές όταν μιλούσαν για τα αληθινά γεγονότα ανέφεραν περισσότερες λεπτομέρειες και τα έλεγαν με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.
Επιμέλεια: Αργυρώ Σαμιώτη
Connect with us