Τι ισχύει για τη διαγραφή φοιτητών σύμφωνα με τον Νόμο 4009/2011

Το ζήτημα της διάρκειας σπουδών των φοιτητών βρίσκεται και πάλι στο προσκήνιο λόγω της επικείμενης διαγραφής των “αιωνίων” φοιτητών από τα πανεπιστήμια, το πλήθος των οποίων υπολογίζεται περί τις 180.000. Μια τέτοια πράξη εκ μέρους των πανεπιστημίων θα είναι πρωτόγνωρη για την ελληνική πραγματικότητα, καθώς πρώτη φορά θα κληθούν οι διοικήσεις των πανεπιστημίων να εφαρμόσουν τις σχετικές διατάξεις.

Το χρόνικο της διάρκειας σπουδών

Ο νόμος που διήπε μετά την μεταπολίτευση το καθεστώς των πανεπιστημίων επί μακρόν ήταν ο 1268/1982. Οι προπτυχιακές σπουδές ρυθμίζονταν στα άρθρα 23-25. Το άρθρο 24 §2 προέβλεπε μεν ελάχιστο χρόνο σπουδών τα 8 εξάμηνα, άφηνε, ωστόσο, αρρύθμιστο το ζήτημα της υπέρβασης τούτου του χρονικού ορίου. Η σιωπή του νομοθέτη σχετικά με το θέμα απετέλεσε το νομικό θεμέλιο της διατήρησης της φοιτητικής ιδιότητας επ‘ αόριστον.

Τον νόμο του 1982 τροποποίησε εν μέσω έντονης διαμαρτυρίας ο νόμος 3549/2007. Ο νέος νόμος αποσκοπούσε στον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση του κύρους των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων με αποτέλεσμα η εισαγωγή αυστηρότερων ρυθμίσεων λειτουργείας να καθίσταται μονόδρομος. Δεν ήταν μόνον η κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου που προκάλεσε τον σκεπτικισμό, αλλά και η – για πρώτη φορά – πρόβλεψη στο άρθρο 14 ανώτατης διάρκειας φοίτησης. Σύμφωνα με το άρ. 14 η ανώτατη διάρκεια φοίτησης δεν μπορούσε να υπερβαίνει το ελάχιστο χρονικό διάστημα φοίτησης προσαυξημένο κατά 100%, χάριν συντομίας ονομάστηκε “2ν”, με δυνατότητα παράτασης κατ‘ εξαίρεση, είχαν δε οι φοιτητές το δικαίωμα να διακόψουν κατόπιν αίτησης τις σπουδές τους για εύλογο χρονικό διάστημα (ίσο με τον ελάχιστο χρόνο σπουδών). Σε κάθε περίπτωση η υπέρβαση του χρονικού ορίου επέφερε απώλεια της φοιτητικής ιδιότητας.

Τα εδάφια δ‘ και ε‘ του άρ. 14 §1 περιείχαν μεταβατικές διατάξεις, σύμφωνα με τις οποίες τόσο οι προπτυχιακοί φοιτητές όσο και οι φοιτητές που είχαν ήδη συμπληρώσει την ελάχιστη διάρκεια σπουδών θα είχαν, κατ‘ εξαίρεση, πέντε έτη πέραν των υποχρεωτικών ή των ήδη συμπληρωμένων για να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους, ενώ όσοι φοιτητές είχαν ξεπεράσει το ανώτατο χρονικό διάστημα φοίτησης (2ν), μετά από δήλωση συνέχισης των σπουδών, θα είχαν επίσης πέντε έτη για να αποφοιτήσουν.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3549/2007 όσοι φοιτητές είχαν εγγραφεί μέχρι και το ακαδημαΪκό έτος 2002-3 στις σχολές τετραετούς φοιτήσεως θα είχαν από 1 Σεπτέμβρη 2007 (έναρξη του ακαδημαϊκού έτους 2007-8) πέντε έτη επιπλέον (31η Αυγούστου 2011) προκειμένου να περατώσουν τις σπουδές τους.

Το ισχύον καθεστώς

Πριν συμπληρωθεί η υπέρ των “αιωνίων” προβλεπόμενη από τον ν. 3549/2007 πενταετία μεσολάβησε η ψήφιση του ισχύοντος ν. 4009/2011 (ΦΕΚ Α 195/6-9-2011).
Ο ισχύων νόμος καταργεί ρητώς τις διατάξεις του ν. 3549/2007 σχετικά με την διάρκεια φοίτησης. Συγκεκριμένα το άρ. 81 προβλέπει πως κάθε γενική ή ειδική διάταξη που βρίσκεται σε αντίθεση προς τις διατάξεις του παρόντος νόμου καταργείται και ιδίως “τα άρθρα 10 έως και 18… του νόμου 3549/2007″ (αρ. 81 § 25). Μια τέτοια διάταξη όπως είναι φυσικό θα προκαλούσε πλήθος προβλημάτων αν δε συνοδευόταν από μεταβατικές διατάξεις, προβλεπόμενες στο άρ. 80 § 9.

Σύμφωνα με το εδάφιο α‘ του αρ. 80 § 9 „όσοι φοιτητές συμπληρώνουν στο τέλος του ακαδημαϊκού έτους 2011-2012 φοίτηση διάρκειας ίσης ή μεγαλύτερης του διπλάσιου αριθμού εξαμήνων από όσα απαιτούνται για τη λήψη του πτυχίου σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών προσαυξανόμενης κατά δύο εξάμηνα, θεωρείται ότι έχουν απωλέσει αυτοδικαίως τη φοιτητική ιδιότητα από τη λήξη του ακαδημαϊκού έτους 2013-2014, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στον Οργανισμό του ιδρύματος“. Αντίθετος, συνεπώς, προς τον προηγούμενο νόμο ο ισχύων νόμος (ψηφισμένος στις αρχές του κρίσιμου για τους φοιτητές ακαδημαϊκού έτους 2011-2012) παρείχε παράταση της διάρκειας σπουδών τους για 2 επιπλέον έτη, τα οποία και συμπληρώνονται με το πέρας του τρέχοντος ακαδημαϊκού έτους.

Τα εδάφια β‘ και γ‘ του αρ. 80 § 9 κάνουν την εξής διάκριση: όσοι φοιτητές έχουν συμπληρώσει στο τέλος του ακαδημαϊκού έτους 2011-2012 φοίτηση διάρκειας ίσης ή μεγαλύτερης του αριθμού εξαμήνων που απαιτούνται για τη λήψη του πτυχίου σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών προσαυξανόμενης κατά τέσσερα εξάμηνα, θεωρείται ότι έχουν απωλέσει αυτοδικαίως τη φοιτητική ιδιότητα από τη λήξη του ακαδημαϊκού έτους 2014-2015, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στον Οργανισμό του ιδρύματος”, ενώ ,όσοι φοιτητές έχουν συμπληρώσει στο τέλος του ακαδημαϊκού έτους 2011-2012 φοίτηση διάρκειας μικρότερης από αυτήν της προηγούμενης παραγράφου, θεωρείται ότι έχουν απωλέσει αυτοδικαίως τη φοιτητική ιδιότητα όταν συμπληρώσουν φοίτηση διάρκειας ίσης με το διπλάσιο αριθμό εξαμήνων από όσα απαιτούνται για τη λήψη του πτυχίου σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στον Οργανισμό του ιδρύματος“. Είναι φανερό πως ο ισχύων νόμος, παρά την προβλεπόμενη παράταση, εναρμονίζεται με τον προισχύσαντα στο σκοπό μείωσης του πλήθους των απλώς εγγεγραμμένων φοιτητών. Το δικαίωμα διακοπής των σπουδών των φοιτητών μένει σε κάθε περίπτωση ακέραιο (αρ. 80 § 9 εδ. δ‘), κατά τις ρυθμίσεις του Οργανισμού.

Η διάρκεια των σπουδών ρυθμίζεται στο άρθρο 33. Σύμφωνα με το εδ. α‘ του αρ. 33 § 11 μετά το πέρας της περιόδου κανονικής φοίτησης, που ισούται με τον ελάχιστο αριθμό των αναγκαίων για την απονομή του τίτλου σπουδών εξαμήνων, σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών της σχολής, προσαυξημένο κατά τέσσερα εξάμηνα, οι φοιτητές μπορούν να εγγραφούν στα εξάμηνα, μόνον εφόσον πληρούν τους όρους συνέχισης της φοίτησης που καθορίζονται στον Οργανισμό κάθε ιδρύματος, ενώ για του φοιτητές μερικής φοίτησης (όσοι αποδεδειγμένα δουλεύουν 20 ώρες την εβδομάδα – αρ. 33 § 3) το όριο αυξάνεται στο διπλάσιο του ελάχιστου χρόνου σπουδών. Ο οργανισμός του ιδρύματος καθορίζει τα καθήκοντα, δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των φοιτητών του ιδρύματος (αρ.5 § 2 εδ. ιγ‘). Στα ιδρύματα, συνεπώς, επαφίεται ο καθορισμός των προϋποθέσεων υπό τις οποίες θα είναι δυνατόν φοιτητής, που έχει υπερβεί το προβλεπόμενο χρόνο σπουδών, να εγγραφεί στο επόμενο εξάμηνο. Η έκδοση του σχετικού προεδρικού διατάγματος εκκρεμεί, έχει όμως ήδη καταρτιστεί σχέδιο οργανισμού

Πότε επέρχεται διαγραφή;

Σύγχυση επικρατεί σχετικά με τις συνέπειες της υπέρβασης του χρονικού ορίου των σπουδών. Οι διατάξεις του νέου νόμου προβλέπουν σχηματικά ότι:

Α) Αν (ο φοιτητής, όπως προκύπτει) δεν εγγραφεί για δύο συνεχόμενα εξάμηνα, διαγράφεται αυτοδικαίως από τη σχολή – αρ. 33 § 2 περ. β‘

Β) Μετά το πέρας της περιόδου κανονικής φοίτησης, οι φοιτητές μπορούν να εγγραφούν στα εξάμηνα, μόνον εφόσον πληρούν τους όρους συνέχισης της φοίτησης που καθορίζονται στον Οργανισμό κάθε ιδρύματος – αρ. 33 § 11

Γ) Όσοι φοιτητές συμπληρώνουν θεωρείται ότι έχουν απωλέσει αυτοδικαίως τη φοιτητική ιδιότητα απο τη λήξη του ακαδημαϊκού έτους – αρ. 80 § 9

Η υπέρβαση του προβλεπόμενου χρόνου σπουδών δε συνεπάγεται διαγραφή, κατά τον νόμο, αλλά υπό όρους εγγραφή και εξακολούθηση της φοίτησης, σε αντίθεση προς όσους εμπίπτουν στις μεταβατικές διατάξεις, οι οποίοι χάνουν, αυτοδικαίως τη φοιτητική ιδιότητα“, εκτός αν και πάλι ορίζεται διαφορετικά στον οργανισμό του ιδρύματος. Σύμφωνα, όμως, με δηλώσεις της υπουργού, ο φοιτητής μετά τη συμπλήρωση των ν+2 ετών απλώς χάνει τα προνόμια που απορρέουν από τη φοιτητική του ιδιότητα (συνεπώς παραμένει φοιτητής), μπορεί όμως να ολοκληρώσει τις σπουδές του με τις προϋποθέσεις που θέτει το κάθε ΑΕΙ. Όσον αφορά δε τους προς διαγραφή τον Σεπτέμβριο φοιτητές η Σύγκλητος του ΕΚΠΑ εκφράζει τη σοβαρότατη ανησυχία της καθώς το μέτρο της διαγραφής δεν προκύπτει από τον νόμο. Η σύγχυση είναι δικαιολογημένη.

Απαντήσεις προσφέρει το “Σχέδιο Οργανισμού ΑΕΙ” του Δεκεμβρίου 2013, το οποίο κατήρτησε η Επιτροπή Συνόδου των Πρυτάνεων. Το παρόν προβλέπει στο κεφάλαιο Δ‘ άρθρο Δ.4 (Χρονική διάρθρωση σπουδών – Εξετάσεις) παρ. 13 εδ. α‘, ότι μετά το πέρας της περιόδου κανονικής φοίτησης, που ισούται με τον ελάχιστο αριθμό των αναγκαίων για την απονομή του τίτλου σπουδών εξαμήνων, σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών της σχολής, προσαυξημένο κατά τέσσερα εξάμηνα, ο φοιτητής διαγράφεται από το πρόγραμμα“. Συνεπώς, σύμφωνα με τον σχεδιαζόμενο οργανισμό η υπέρβαση της διάρκειας σπουδών συνεπάγεται κανονικά την διαγραφή του φοιτητή. Η επανεγγραφή μετά το όριο του ν+2, σύμφωνα με το κείμενο του νόμου, είναι απλώς δυνητική, η δε εναλλακτική την οποία εισηγήθηκε η Υπουργός το 2011 δεν υιοθετήθηκε, όπως φαίνεται, στο σχέδιο οργανισμού των ΑΕΙ. Έκαστο ίδρυμα, ωστόσο, μπορεί να απόσχει από τις ρυθμίσεις του οργανισμού μέσω του κανονισμού λειτουργίας του.

Σχετικά με την “απώλεια δε της φοιτητικής ιδιότητας” (κρίσιμος όρος για τους „αιώνιους“ φοιτητές – αρ. 80 § 9) το κεφάλαιο ΣΤ‘ άρθρο ΣΤ‘2 παρ. 7, 8 προβλέπει τα εξής:
Η ιδιότητα του φοιτητή διατηρείται μέχρι την απονομή του τίτλου του αντίστοιχου κύκλου σπουδών και χάνεται στις ακόλουθες περιπτώσεις:

i) Με τη μη εγγραφή του φοιτητή για δύο συνεχόμενα εξάμηνα

ii) Με τη μη εκπλήρωση των όρων και των προϋποθέσεων που προβλέπει ο Κανονισμός του ιδρύματος για τη συνέχιση της φοίτησής του μετά το πέρας του κανονικού χρόνου φοίτησης (για κανονική ή μερική φοίτηση αντίστοιχα)

iii) Σε κάθε άλλη περίπτωση που ορίζεται με βάση νόμο ή τους κανονισμούς του ιδρύματος

Η μη εγγραφή, όμως, του φοιτητή για δύο συνεχόμενα εξάμηνα συνεπάγεται τη διαγραφή του (αρ. 33 § 2). Εύλογο είναι συνεπώς να υποτεθεί πως η “απώλεια της φοιτητικής ιδιότητας” βάσει του αρ. 80 § 9 συνεπάγεται ομοίως διαγραφή του φοιτητή.

Αν, λοιπόν, εκδοθεί το προεδρικό διάταγμα που θέτει σε ισχύ τον σχεδιαζόμενο οργανισμό των ΑΕΙ, κι εκτός κι αν το ίδιος τροποποιηθεί από το Υπουργείο ή τους κανονισμούς των ιδρυμάτων, οι φοιτητές που εμπίπτουν στις μεταβατικές διατάξεις του αρ. 80 θα πρέπει να διαγραφούν. Το ίδιο ισχύει για όσους δεν επανεγγραφούν για δύο συνεχόμενα εξάμηνα καθώς και για όσους ξεπεράσουν την προβλεπόμενη διάρκεια σπουδών. Μέχρι, όμως, να εκδοθεί το σχετικό διάταγμα δεν έχουν οι πανεπιστημιακές διοικήσεις την αρμοδιότητα διαγραφής φοιτητών γι αυτούς τους λόγους.

Πηγή:lawspot.gr

Δείτε επίσης:Στη Βουλή η τροπολογία για τις μετεγγραφές των φοιτητών -Τι προβλέπει;