Ένα από τα πιο βασικά συστατικά στοιχεία δημιουργίας ισχυρών συναισθηματικών δεσμών είναι η εμπιστοσύνη. Νιώθουμε περισσότερο πρόθυμοι να μοιραζόμαστε τα μυστικά, τις σκέψεις, τους προβληματισμούς και οτιδήποτε άλλο μας απασχολεί σε ανθρώπους με τους οποίους νιώθουμε ένα ισχυρό δέσιμο που πηγάζει από την αμοιβαία αίσθηση ασφάλειας και σιγουριάς.
Γιατί όμως πιστεύουμε αυτά που μας λένε οι άλλοι για τον εαυτό τους και πόσο εύκολα τα πιστεύουμε; Πως ξεχωρίζουμε την αλήθεια από τα ψέματα και πόσο προσκολλημένοι μπορεί να παραμείνουμε σε μια αλήθεια την οποία δεχτήκαμε παθητικά;
Στην ταινία exodus του 1960 υπάρχει μια σκηνή όπου ένας άντρας ανακρίνει έναν νέο που θέλει να εισχωρήσει σε μια μυστική οργάνωση. Ο νέος ισχυρίζεται πως έχει πάρει μέρος σε πολλές μάχες και ότι αφού σκότωσε αρκετούς Ναζί τον έπιασαν και τον έστειλαν στο Ασβουιτς όπου τον έβαλαν να κάνει κάποια δουλειά ρουτίνας.
Ο ανακριτής χωρίς να έχει κάποια αδιάσειστα στοιχεία στη διάθεση του, του κάνει διάφορες ερωτήσεις για την ιστορία του, το στρατόπεδο του, τα καθήκοντα και τότε οι ισχυρισμοί του νέου αρχίζουν να καταρρέουν με τον νεαρό να ξεσπάει σε δάκρυα θυμού και ντροπής και να αποκαλύπτει μια τελείως διαφορετική εκδοχή της πραγματικότητας αυτήν την φορά.
Ο ανακριτής σίγουρος για την επιτυχία του να αποσπάσει τις πληροφορίες που ήθελε ήταν πλέον πεπεισμένος ότι ο νέος του αποκάλυψε όλη την αλήθεια και η σκηνή τελειώνει με την αποδοχή του νέου στην οργάνωση. Τι ήταν αυτό ωστόσο που έκανε τον ανακριτή να πιστέψει απόλυτα στα λεγόμενα του νέου όταν ξέρει ότι του είπε ψέματα ήδη μια φορά; Θα μπορούσε ο νέος να τον παραπλάνησε σκοπίμως για να μπει στην οργάνωση?
Αν αποδεχτούμε τα γεγονότα και τις πληροφορίες που μας παρουσιάζονται αποδεχόμαστε μια θεωρία με την οποία έχουμε εμπλακεί ελάχιστα συναισθηματικά και επομένως είναι πιο εύκολα να την αμφισβητήσουμε κάποια στιγμή στο μέλλον. Λαμβάνουμε όμως μεγάλη συναισθηματική επιβράβευση, όταν ασκούμε μια επιρροή στους άλλους που φέρνει απτά και άμεσα αποτελέσματα. Η επιρροή αυτή μπορεί να προέρχεται κάλλιστα από το γεγονός ότι ανακαλύπτουμε εμείς πράγματα για τους άλλους που πιστεύουμε ότι δεν έπρεπε με τίποτα να μάθουμε.
Eίναι πιο πολύ πιο εύκολο λοιπόν να δεθούμε συναισθηματικά με την ανακάλυψη μια πραγματικότητας που έχουμε συνθέσει από μόνοι μας. Εντούτοις το συναισθηματικό δέσιμο αυτό κάποιες φορές είναι ικανό να μας τυφλώσει τελείως από την αντικειμενική πραγματικότητα. Και αυτό γιατί όσο όμως πιο περίπλοκα τα στοιχεία που προσπαθούμε να συνθέσουμε για να ανακαλύψουμε μια αλήθεια τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα το συναισθηματικό μας δέσιμο με την συγκεκριμένη εκδοχή της πραγματικότητας να είναι τόσο μεγάλο που να είναι ικανό να αντικρούσει την όποια εναλλακτική θεωρία. Η πλάνη του εύρηκα! Η λειτουργία του ανθρώπινου νου που δίνει απόλυτη αξιοπιστία και προτεραιότητα σε αυτά που πιστεύει ότι ανακαλύπτει ο ίδιος.
Αυτό ίσως δεν συμβαίνει συχνά σε καθημερινό επίπεδο καθώς εξετάζουμε άμεσα την βασιμότητα μια θεωρίας, αναλύοντας υποσεινήδειτα τα στοιχεία που μας παρουσιάζονται με βάση τα όσα ήδη γνωρίζουμε. Μόνο αν έχουμε εξαρχής κάποιες ισχυρές αμφιβολίες θα λειτουργήσουμε περισσότερο ενσυνείδητα και θα προσπαθήσουμε να ανακαλύψουμε οι ίδιοι για το τι πραγματικά ισχύει.
Πως λοιπόν αποφεύγουμε την πλάνη του Ευρηκα; Ο μόνος λογικός δρόμος φαίνεται να είναι να μην επηρεαζόμαστε καθόλου από την συναισθηματική μας κρίση όταν προσπαθούμε να ανακαλύψουμε τι πραγματικά ισχύει όχι μόνο για αυτά που μας λένε οι άλλοι για τον εαυτό τους αλλά σε καθολικό επίπεδο. Πρακτικά κάτι τέτοιο φαίνεται πολύ δύσκολο στην καθημερινότητα μας. Όμως μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την πλάνη του Εύρηκα προς όφελος μας.
Πως; Εάν θέλουμε να κάνουμε κάποιον να πιστέψει κάτι για εμάς πρέπει να τον κάνουμε να νομίζει ότι τo ανακάλυψε ο ίδιος. Όταν νομίζει ότι ξέρει πράγματα για εμάς που εμείς δεν θέλαμε με τίποτα να μάθει και όταν πιστέψει ότι έχει διαπεράσει το επιφανειακό μας στρώμα, θα θεωρήσει αυτομάτως ότι αυτό που θα ανακαλύψει στο βάθος είναι η απόλυτη αλήθεια!
Connect with us