Πόσες φορές σου έχει τύχει να πας σε ένα party και να γνωρίσεις έναν τυχαίο άτομο με τον οποίο έχετε έναν κοινό φίλο? «Μα τι μικρός που είναι ο κόσμος» θα είπες. Δεκαετίες πριν καν εφευρεθεί το Internet και τα διάσημα κοινωνικά δίκτυα όπως facebook, twitter κτλ πολλοί ήταν εκείνοι που προσπάθησαν να κατανοήσουν την λειτουργία των ανθρώπινων κοινωνικών δικτύων, με βάση πειραματικά στοιχεία προσπαθώντας να αναδείξουν πόσο συνδεδεμένοι είμαστε όλοι μεταξύ μας και εν τέλει πόσο στα αλήθεια μικρός είναι ο κόσμος.
Το 1929 ο Ουγγαρέζος συγγραφέας και ποιητής Frigues Karinthy έγραψε μια μικρή ιστορία με το όνομα «chains». Σε αυτήν, ένας χαραχτήρας προκαλεί τους φίλους του να βρουν έναν άνθρωπο στην γη με τον οποίο δεν θα μπορεί να συνδεθεί μέσω έξι άλλων ανθρώπων (το περισσότερο). H συγκεκριμένη θεωρία ονομάστηκε «Έξι βαθμοί διαχωρισμού» (Six degrees of separation) και αν είναι σωστή υπονοεί ότι όλοι είναι έξι ή λιγότερα βήματα μακριά από οποιοδήποτε άλλο άτομο στον κόσμο, έτσι ώστε να είναι εφικτή μια αλυσίδα τύπου “φίλος ενός φίλου” για να μπορείς να συνδέσεις οποιαδήποτε δύο άτομα σε οποιαδήποτε σημείο στον κόσμο με λιγότερο από έξι βήματα.
Η ιδέα παρέμενε για πολύ καιρό απλά μια θεωρία μέχρι που στα τέλη του 1960 ένας ψυχολόγος του Harvard με το όνομα Stanley Milgram θέλησε να τεστάρει την συγκεκριμένη θεωρία με ένα πείραμα που το ονόμασε το «πείραμα του μικρού κόσμου». Αυτό που έκανε ήταν να δώσει 300 μικρά πακέτα σε ανθρώπους στην πολιτεία του Boston και της Nebraska και στους οποίους είπε να παραδώσουν το πακέτο αυτό σε ένα συγκεκριμένο άτομο. Το θέμα όμως ήταν ότι δεν μπορούσαν να το στείλουν κατευθείαν στο άτομο αυτό αλλά έπρεπε να το δώσουν σε κάποιον άλλον που γνώριζαν και πίστευαν ότι θα είχε περισσότερες πιθανότητες να το παραδώσει εκείνος στο άτομο στόχο. Παρόλο που τα περισσότερα πακέτα δεν έφτασαν ποτέ στο προορισμό τους 64 από αυτά τα κατάφεραν και η μέση διαδρομή από ανθρώπους που χρειάστηκαν να διαμεσολαβήσουν ήταν 5,2! Η θεωρία αυτή φαίνονταν λοιπόν ότι είχε κάποια βασιμότητα, χρειάζονταν όμως περισσότερα στοιχεία για να γίνει κοινός αποδεκτή.
Στις επόμενες δεκαετίες πολλοί ήταν εκείνοι που προσπάθησαν να μελετήσουν και να κατανοήσουν την συγκεκριμένη θεωρία μέχρι που το 1994 κάποιοι φοιτητές δημιούργησαν ένα παιχνίδι που το ονόμασαν “6 degrees of Kevin Bacon” στο οποίο προσπαθείς να συνδέσεις οποιονδήποτε ηθοποιό με τον Kevin Bacon μέσω των συμπρωταγωνιστών του σε διάφορες ταινίες το πολύ με έξι βήματα. Παρόλο το κωμικό στοιχείο στο επιχείρημα των δημιουργών του παιχνιδιού, κάποιοι κοινωνικοί ερευνητές μετά από αυτό αποφάσισαν να ερευνήσουν τα δεδομένα 250.000 ηθοποιών μελετώντας το κοινωνικό τους περίγυρο και βρήκαν ότι μεταξύ δύο ηθοποιών υπήρχε πάντα μόνο ένας πολύ μικρός αριθμός βημάτων που χρειάζονταν για να συνδεθούν οποιοιδήποτε δύο μεταξύ τους (το ίδιο δηλαδή που παρατήρησε και ο Stanley στο πείραμα του).
Παρατήρησαν επίσης ότι το κοινωνικό δίκτυο αυτό εμφάνιζε μεγάλη “συσταδοποίηση”, δηλαδή οι ηθοποιοί συνεργάζονταν συνήθως μέσα σε μικρούς κύκλους και επομένως το λογικό θα ήταν να χρειάζονται πολλά περισσότερα βήματα για να συνδέσεις οποιουσδήποτε δύο μεταξύ τους. Το φαινόμενο αυτό ισχύει βέβαια για περισσότερα ανθρώπινα κοινωνικά δίκτυα ανεξάρτητα από το επάγγελμα, καθώς στην πλειονότητα των περιπτώσεων ζούμε και συναναστρεφόμαστε με ένα συγκεκριμένο κοινωνικό περίγυρο όπως πχ πολλά άτομα από την πόλη που ζούμε και μερικούς μόνο από άλλες διαφορετικές περιοχές.
Στην παραπάνω εικόνα υπάρχουν 3 είδη κοινωνικών δικτύων. Στο πρώτο δίκτυο οι άνθρωποι έχουν μικρή συσταδοποίηση (δεν σχηματίζουν μικρές ομάδες) και είναι συνδεδεμένοι-γνωρίζονται μεταξύ τους με τελείως τυχαία διάταξη έτσι ώστε αν προσπαθήσεις να συνδέσεις οποιουσδήποτε δύο μεταξύ τους θα δεις ότι χρειάζονται πάντα λιγότερα από 6 βήματα για να το κάνεις. Στο δεύτερο δίκτυο όμως που μοιάζει με το δίκτυο των ηθοποιών επειδή οι άνθρωποι σε αυτό σχηματίζουν μικρές ομάδες (συσταδοποιημένο δίκτυο) μπορείς να παρατηρήσεις ότι χρειάζονται αρκετά περισσότερα από έξι βήματα για να συνδέσεις οποιουσδήποτε δύο μεταξύ τους.
Πως λοιπόν παρόλο την μεγάλη συσταδοποίηση του κοινωνικού δικτύου των ανθρώπων να χρειάζονται τόσα λίγα βήματα για να συνδεθούν οποιοιδήποτε δύο μεταξύ τους?
Το καλύτερο παράδειγμα για να εξηγηθεί το φαινόμενο αυτό αποτελεί το πιο γνωστό σύγχρονο κοινωνικό δίκτυο από όλα, το facebook όπου αναπαριστάται από το δίκτυο 3. Εκεί έχουμε αρκετούς φίλους που γνωρίζουμε προσωπικά και φίλους των φίλων μας τους οποίους γνωρίζουμε λιγότερο άλλα είναι και αυτοί μέσα στον ευρύτερο κύκλο γνωριμιών μας. Τις περισσότερες φορές όμως έχουμε και μερικούς φίλους που δεν έχουν καμία άμεση σχέση με τον κοινωνικό μας περίγυρο.
Αυτή λοιπόν η τελευταία κατηγορία φίλων είναι το κλειδί πίσω από την θεωρία που διατύπωσε ο Frigues Karinthy και προσπάθησε να αποδείξει ο Stanley Milgram αρκετά χρόνια πριν. Σκέψου το εξής. Είναι πιο πιθανό να βρεις δουλειά μέσω ενός γνωστού που δεν συνδέεται άμεσα με τον κοινωνικό σου περίγυρο παρά από κάποιον με τον οποίο έχεις πολλούς κοινούς φίλους και γνωστούς. Αυτό συμβαίνει επειδή ο κοινωνικός σου περίγυρος κατέχει συνήθως τις ίδιες ή παρόμοιες πληροφορίες με σένα.
Το 2011 μάλιστα το facebook έδωσε τα πιο πειστικό στοιχείο για την επικύρωση όλων αυτών που έχουν υποστηρίξει την συγκεκριμένη θεωρία. Αναλύοντας τα δεδομένα του βρήκε είναι ότι το 92% των χρηστών είναι συνδεδεμένοι μεταξύ τους με λιγότερο μέσα από 5 διαφορετικούς ανθρώπους, και αυτός ο μικρός αριθμός από ενδιάμεσους οφείλετε ακριβώς στο γεγονός ότι οι περισσότεροι χρήστες του facebook έχουν λίγους φίλους οι οποίοι δεν συνδέονται άμεσα με τον κοινωνικό τους κύκλο.
Με βάση λοιπόν τον συγκεκριμένο τύπο κοινωνικού δικτύου (δίκτυο 3), όπου αποτελεί και τον πιο ρεαλιστικό σε σχέση με τους αλλους επειδή παρουσιάζει και μεγάλη συσταδοποίση αλλά και την τυχαία παράμετρο, αποδεικνύεται ότι χρειάζεσαι μόνο μερικούς τέτοιους φίλους για να μπορείς να συνδεθείς με οποιαδήποτε άλλο άτομο στον κόσμο επιθυμείς με λιγότερο από 6 βήματα!!
Μπορείς να ελέγξεις αυτήν την θεωρία μπαίνοντας σε αυτό το site στο οποίο γράφεις δύο οποιουσδήποτε ηθοποιούς και το site θα στους συνδέσει μέσω των συμπρωταγωνιστών τους το πολύ μέσα σε 6 βήματα.
Connect with us