Η βρετανική Telegraph σε ένα από τα απελπισμένα ρεπορτάζ της, που ακολούθησαν τη γενναία ετυμηγορία των Άγγλων πολιτών να εξέλθουν της ευρωπαϊκής οικογένειας, καταπιάνεται με το εξής ερώτημα: «κατά πόσο δεσμευτικό είναι ένα δημοψήφισμα;». Με έναν τίτλο διασκεδαστικά ενοχλητικό, “The EU will treat Britain like Greece”, η ιστορική εγγλέζικη φυλλάδα περνά στη νομική ανατομία ενός δημοψηφίσματος που αποτέλεσε διακαή πόθο, προεκλογική δέσμευση, και πολιτική καμπάνια με σχεδόν εμφύλιες συνέπειες για όσους βρέθηκαν τους τελευταίους μήνες στο μεγάλο νησί της γηραιάς ηπείρου. «Είναι το δημοψήφισμα νομικά δεσμευτικό; ΟΧΙ. Είναι απλά συμβουλευτικό!» πληροφορεί με σχεδόν αγωνιώδη δημοσιογραφικό ταπεραμέντο.
Αν και τα νέα δεν είναι σοκαριστικά, αποτελούν μια από τις μυριάδες αποκαλύψεις των κειμενογράφων και πολέμιων του Brexit, οι οποίες προσφέρονται ως εναλλακτική θεραπεία στα απανωτά εγκεφαλικά επεισόδια που χάρισε απλόχερα η ψήφος δυσπιστίας που έριξαν οι Βρετανοί πολίτες στις κάλπες. Πρακτικά, βέβαια, ο Κάμερον θα μπορούσε όπως εύκολα υποσχέθηκε να προσφύγει με δημοψηφισματικού τύπου διαδικασίες στην επίλυση της σχέσης του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΕ (μια σχέση που από την αρχή έμοιαζε με προξενιό που η μια πλευρά ποτέ δε θέλησε να γίνει), τόσο ευκολότερα να απορρίψει τη γνώμη της πλειοψηφίας των διοικουμένων του αλά ελληνικά. Στην ουσία, δεν θα έκανε κάτι παράνομο. Απλά θα περνούσε στο πρωθυπουργικό πάνθεον ως ο ηγέτης που ανέλαβε μια υπόσχεση, εξαρχής αμφισβητούταν αν έπρεπε να τη διατυπώσει, την τήρησε αλλά τελικά δεν την εφάρμοσε επειδή τα πράγματα δεν του βγήκαν όπως ήθελε.
Είναι χαρακτηριστικό πως οι ιδρυτικές συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρά τη δυνατότητα αποχώρησης που παρέχουν στα κράτη μέλη, μιλούν για ένα οικοδόμημα με διάρκεια απεριόριστη. Δεν θα μπορούσαν να κάνουν και αλλιώς άλλωστε. Μια συνθήκη, οποιαδήποτε, δεν μπορεί να δεσμεύει τους συμβαλλομένους της εις αεί αφαιρώντας τους το δικαίωμα της απεμπλοκής από μια de facto διαμορφωμένη κατάσταση που πια δεν τους επωφελεί ή απλά τους αφήνει δυσαρεστημένους. Η απόφαση για κατάλυση των δεσμών του κράτους μέλους με την ένωση από την Ένωση συνιστά ζήτημα αποκλειστικά και μόνο του ενδιαφερόμενου κράτους. Μέσα από μια προδικασία παραπλήσια με τη σύναψη διεθνούς συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και τρίτης χώρας, η αποχωρούσα χώρα διαπραγματεύεται με το Συμβούλιο της ΕΕ ενεργοποιώντας τη διαδικασία του άρθρου 50 ΣΕΕ (Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση). Ουσιαστικά δηλαδή γνωστοποιεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την αποσχιστική της τάση. Αφήνοντας ωστόσο το νομικό διάλογο στους ειδικούς και προσεγγίζοντας το θέμα ως απλοί θεατές, γρήγορα θα αντικρύσουμε το πιο επιζήμιο ίσως παρεπόμενο του δημοψηφίσματος της 23ης Ιουνίου. Την όξυνση, δηλαδή, του χάσματος των γενεών που αν στη Βρετανία υφίστατο σαν πρόβλημα μία φορά, τώρα υπάρχει δέκα.
Πρόσφατα άκουγα πως τα δημογραφικά των υπέρμαχων του ΝΑΙ της αναμέτρησης κυμαίνονταν κυρίως στις μικρότερες ηλικίες αφού εκείνες έτυχε να ταξιδεύσουν και να επωφεληθούν από κάποια ακαδημαϊκά προγράμματα ή να ζήσουν στις ευρωπαϊκές χώρες. Έτυχε; Η Ευρώπη του Σούμαν και του Μονέ ξεκίνησε ως Κοινότητα το 1952 και έλαβε σάρκα και οστά ως Ένωση μόλις τη δεκαετία του ’90. Ποιες ακριβώς ηλικίες περίμεναν οι δημοσκόποι και αναλυτές να στηρίξουν την ιδέα του ευρωπαϊκού φιλοσοφήματος αν όχι οι νέοι που γεννήθηκαν στην ασφάλεια της Ένωσης, με ερεθίσματα ευρωπαϊκά και όνειρα κεντημένα στο ιδεώδες της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Οι άνθρωποι που είχαν την τόλμη να σπουδάσουν σε γειτονικά πανεπιστήμια, να κάνουν φίλους εκείνους με τους οποίους οι παππούδες τους, όχι και τόσο παλιά μάχονταν σε παγκόσμιους πολέμους, και να ευελπιστούν να εργαστούν σε ένα ευρωπαϊκό θεσμικό όργανο. Αν όχι αυτοί, τότε ποιοι; Οι Βρετανοί νέοι φοιτητές, εργαζόμενοι και οραματιστές νοιώθουν προδομένοι από μια γενιά που πρόλαβε να επωφεληθεί των ευεργετικών συνεπειών μιας Ένωσης την οποία βιάστηκε να παρεξηγήσει στερώντας το δικαίωμα απ’ αυτούς που όντως την κατενόησαν να την απολαύσουν. Και για αυτό έχουν κάθε δικαίωμα να είναι εξαγριωμένοι! Με επιχειρήματα ενίοτε ανύπαρκτα, οι Άγγλοι ηλικιωμένοι ψήφισαν, στις πλάτες εκείνων που θα ζήσουν τις συνέπειες της επιλογής τους, να επανακτήσουν την εθνική τους κυριαρχία (;) χωρίς να προβληματίζονται όταν μέχρι πρόσφατα την αποστερούσαν από άλλα έθνη!
Connect with us