Δεν θα ήταν άκαιρος και ανεδαφικός ένας παραλληλισμός της σημερινής κατάστασης με το έτος 1922, όταν η χώρα μας κλήθηκε να αντιμετωπίσει τη μαζική εισροή ανθρώπων στην Επικράτεια. Δεν πρόκειται περί ταυτότητας, αλλά περί αναλογίας. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα δέχθηκε τότε περί το 1,1 εκατ. ανθρώπους. Σήμερα, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύει ο Ο.Η.Ε (http://data.unhcr.org/mediterranean/regional.php), στη χώρα εισήλθαν 1 εκατ. πρόσφυγες το έτος 2015 και από την απαρχή του 2016 έχουν ήδη εισέλθει 82 χιλιάδες (οι αριθμοί ανανεώνονται διαρκώς). Βέβαια, σημαντική παράμετρος συνιστά το γεγονός ότι το συγκεκριμένο φαινόμενο μάλλον ήρθε για να μείνει, καθώς αναμένεται να συνεχιστεί με την ίδια ένταση, αν δεν επιδεινωθεί. Αυτό είναι το πλαίσιο, εντός του οποίου πρέπει να δραστηριοποιηθεί η χώρα, η Ευρώπη και η διεθνής κοινότητα εν γένει.
Με προγόνους πρόσφυγες και απογόνους μετανάστες, η απάντηση της ελληνικής κοινωνίας στη σύγχρονη αυτή πρόκληση πρέπει να είναι προφανής. Τη βλέπουμε εν μέρει από πολλούς κατοίκους των νησιών του Αιγαίου, οι οποίοι παρά τα αναρίθμητα προβλήματά τους σπεύδουν να βοηθήσουν. Και ίσως πάρουν και το Νόμπελ Ειρήνης για το έτος 2016. Εξάλλου, δεν πρέπει να λησμονούμε: ιστορικά μια κοινωνία επωφελείται από την άφιξη νέων πληθυσμών, και οικονομικά και πολιτισμικά. Αντίθετα, η Ευρώπη φαίνεται να διχάζεται. Απέναντι στη Γερμανία των ανοιχτών συνόρων συνασπίζονται χώρες, όπως η Αυστρία, η Ουγγαρία κι η Σλοβακία, οι οποίες απειλούν με δραστικά μέτρα, όπως κλείσιμο των συνόρων και de facto κατάργηση της Συνθήκης Schengen. Η τελευταία τακτική απομακρύνει με τρόπο κραυγαλαίο συν τοις άλλοις την Ένωση από την καταστατική της αρχή του σεβασμού των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, όπως αποτυπώνεται στην τέταρτη σκέψη του Προοιμίου της ιδρυτικής Συνθήκης (ΣΕΕ).
[[{“fid”:”10499″,”view_mode”:”wysiwyg”,”type”:”media”,”attributes”:{“alt”:”resizer.jpeg”,”title”:”resizer.jpeg”,”height”:”335″,”width”:”670″,”class”:”media-element file-wysiwyg”}}]]
Η πολιτική υποδοχής ορθώνεται η κατάλληλη λύση, σύμφωνα και με τις αρχές του διεθνούς και ενωσιακού δικαίου. Ωστόσο, σε μία εποχής έξαρσης της τρομοκρατίας, απαραίτητη είναι η λήψη κάποιων μέτρων με προληπτικό κυρίως χαρακτήρα και με σκοπό την αποτροπή της στρατικοποίησης του όρου “ασφάλεια”. Το δίλημμα “ασφάλεια-δημοκρατία” είναι ψευδεπίγραφο. Κατ’ ουσίαν η μία έννοια είναι οντολογική προϋπόθεση της άλλης. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ευρωπαϊκές και οι ελληνικές -ως αρχές υποδοχής- αρχές θα πρέπει να ελέγξουν τον αριθμό και το διεθνές status (πρόσφυγες ή οικονομικοί μετανάστες;) των ανθρώπων που ζητούν καταφύγιο στην Ευρώπη. Σε πρώτη φάση, αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη συνεργασία της διεθνούς κοινότητας: αντί να αφήνεται περιθώριο στους δουλεμπόρους να μεταφέρουν ελεύθερα ανθρώπους, η Ύπατη Αρμοστεία του Ο.Η.Ε μπορεί να ναυλώσει πλοία, τα οποία θα μεταφέρουν ανθρώπους από την Τουρκική Επικράτεια πρωτογενώς σε ευρωπαϊκές χώρες χωρίς διαμεσολάβηση της Ελλάδας και τα οποία θα λειτουργούν ως πλωτά κέντρα ελέγχου και ταυτοποίησης στοιχείων σε συνεργασία με τις πρεσβείες ενδιαφερομένων κρατών. Στο σημείο αυτό, πρέπει να εξακριβωθεί πως η εμπλοκή της διεθνούς κοινότητας στο Αιγαίο πρέπει να είναι θεμιτή από τη χώρα μας, αφενός για την αμεσότερη καταπολέμηση του φαινόμενου και αφετέρου για να αναδειχθεί μία συλλογική ευθύνη απέναντι στην εχθρική προς τη χώρα μας ρητορική. Προτιμότερη θα ήταν, ασφαλώς, η εμπλοκή της Frontex, παρά του ΝΑΤΟ, στο οποίο εκπροσωπείται ισοτίμως και η Τουρκία.
Βέβαια, οι δυνατότητες της Ευρώπης δεν είναι απεριόριστες. Οι οικονομικές και πολιτικές συνθήκες, καθώς και οι υλικές και πραγματολογικές υποδομές, δεν επιτρέπουν την απορρόφηση όλων των αναζητούντων άσυλο. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, εξίσου σημαντικό είναι να αντιμετωπιστεί η πηγή του προβλήματος. Δυστυχώς ή ευτυχώς, προβλέπω δύσκολη μία χερσαία στρατιωτική επέμβαση της Δύσης στη Μέση Ανατολή, διότι το ΝΑΤΟ και οι Η.Π.Α είναι ήδη καταπονημένοι από προηγούμενες επεμβάσεις. Ο κ. Αθ. Δρούγος – Διεθνολόγος εκτιμά ότι οι εναέριοι βομβαρδισμοί των Ρώσων και των Ευρωπαίων είναι ποιοτικά καλοί όσον αφορά τις θέσεις του Ισλαμικού Κράτους, αλλά ο περιστασιακός τους χαρακτήρας δεν επιτρέπει ουσιώδη αποτελέσματα . Ούτως εχόντων των πραγμάτων, αρχικά πρέπει να εντατικοποιηθεί ο οικονομικός έλεγχος που διεξάγεται σε βάρος του καθεστώτος Άσσαντ και του Ισλαμικού Κράτους: περιορίζοντας τους πόρους των εν λόγω μορφωμάτων, ουσιαστικά περιορίζονται οι δυνατότητες δράσης τους. Εν συνεχεία, πρέπει να ενισχυθούν οι Κούρδοι ως μία υγιής δύναμη της περιοχής που θα μπορέσει να συμβάλει υλικά στην αντιμετώπιση κυρίως της ισλαμικής απειλής, κατά το πρότυπο των μισθοφόρων από το Κατάρ την περίοδο της αποδόμησης του καθεστώτος Muammar Al-Gaddafi στη Λιβύη.
Όσον αφορά, τέλος, την εσωτερική ασφάλεια της Ευρώπης, η πολιτική του τοίχους και των συνοριακών ελέγχων δεν ενδείκνυται. Υπήρχε ζωή και πριν την Schengen, λένε. Ζωή υπήρχε και πριν την πτώση του τοίχους του Βερολίνου. Η μόνη προοπτική είναι ο συντονισμός και η στενότερη συνεργασία των αστυνομικών αρχών και των μυστικών υπηρεσιών των ευρωπαϊκών κρατών, υπό την αιγίδα της Ευρωπόλ, στο πλαίσιο ανταλλαγής πληροφοριών για υπόπτους τρομοκρατίας. Το τρομακτικό χτύπημα στο Παρίσι το Νοέμβριο του 2015 και οι ποικίλες απόπειρες που επακολούθησαν συνιστούν πρωτίστως μια αποτυχία των μυστικών υπηρεσιών της Ευρώπης να προλάβουν τρομοκρατικά χτυπήματα.
Είναι αλήθεια: ζούμε σε μια εποχή γεμάτη προκλήσεις. Είναι, όμως, επίσης αλήθεια ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε. Γιατί είμαστε μια κοινωνία ανθεκτική και ευτυχώς αυτή η κρίση βρίσκει -προς το παρόν- την Ευρώπη ενωμένη. Με αυτή τη σκέψη ας ευχηθούμε οι αρμόδιες αρχές να δράσουν άμεσα και με σύνεση και κάποια στιγμή το παράλογο να δώσει τη θέση του στο λογικό.
Κωνσταντίνος Καραμπατέας,
δευτεροετής φοιτητής Νομικής Α.Π.Θ
Connect with us