ΠΡΟΣΟΧΗ: Κινούμενη από τις πιο ευσυνείδητες των προθέσεων, προτρέπω όσους θεωρούν τον αρχαίο ελληνικό κόσμο ένα υπερεκτιμημένο κεφάλαιο της παγκόσμιας ιστορίας ν’ απέχουν από την ανάγνωση του κάτωθι κειμένου. Γιατί πράγματι είναι ευεργετικές οι διαφωνίες σε εκδημοκρατισμένες κοινωνίες, αλλά ενίοτε η αποφυγή τους είναι έτι ευεργετικότερη.
Σε μια σημαδιακή χρονιά (σημειώνω εδώ ότι το 2016 έχει ανακηρυχθεί Έτος Αριστοτέλη από την ΟΥΝΕΣΚΟ) για τα Στάγειρα, τη γενέτειρα του πανεπιστήμονος ανθρώπου, ήρθε να προστεθεί ακόμα μια ανέλπιστη είδηση. Ο αρχαιολόγος Κώστας Σισμανίδης, κατόπιν πολυετών ερευνών, κατάφερε να εντοπίσει την «τελευταία κατοικία» του Αριστοτέλη. Στην Ελλάδα, ούσα η κατ’ εξοχήν χώρα των φασαριόζικων αψιμαχιών, αρχαιολόγοι, ακαδημαϊκοί ακόμη όμως και λάτρεις της ιστορίας (οι τελευταίοι παρουσιάζονται κάποτε να γνωρίζουν πολύ περισσότερα από τις δυο παραπάνω κατηγορίες σωρευτικά) δεν έχασαν χρόνο από το να ερείδονται σχετικά με την ακρίβεια των επιστημονικών πορισμάτων.
Δεν θα σταθώ όμως εδώ. Το ζουμί της υπόθεσης βρίσκεται αλλού. Τα τελευταία δύο χρόνια ταφικά μνημεία, εγκατεσπαρμένα στην ελληνική επικράτεια, βγαίνουν στην επιφάνεια της γήινης πραγματικότητάς μας σωρηδόν. Βέβαια για όσους αγαλλιάζουν στη θέαση ενός δωρικού κίονα ή ενός περίτεχνου μαρμάρινου ψηφιδωτού, τα νέα αυτά είναι κάτι παραπάνω από σωτήρια. Δεν είναι λίγοι όμως και εκείνοι που προσεγγίζουν το ζήτημα κάτω από ένα πιο πεσιμιστικό πρίσμα. Φοβούμενοι πως εξαρτούμε την εθνική μας υπόσταση αμιγώς στα επιτεύγματα του πολύ περασμένου παρελθόντος, χωρίς να έχουμε να επιδείξουμε κάτι παροντικά αξιοθαύμαστο, αναθεματίζουν κάθε αρχαιολογικό εύρημα ανεξαιρέτως. Πριν το ξεχάσω, ας σημειώσω ξανά σε αυτό το σημείο, πως οι τελευταίοι είναι οι ίδιοι άνθρωποι που εξυμνούν τους λαμπρούς εγχώριους επιστήμονες που διαπρέπουν στο εξωτερικό γιατί το κακό ελληνικό κράτος δεν μεριμνά γι΄ αυτούς. (Εντάξει, εδώ δεν έχουν άδικο).
Πόσο, μα πόσο διαφωνώ με αυτά τα δήθεν ανώτερα από κάθε ιστορική πορεία άτομα. Ανέγγιχτα από την ομορφιά της χρονικής συνέχειας και της διάδρασης των αιώνων που εκφράζονται μέσα από έναν αμφορέα ή έναν ακίνητο κούρο. Μπορεί, όντως, στο επικριτικό μάτι του δύσπιστου συνανθρώπου μας να φαίνεται οξύμωρο πόση αναζωογονητική χαρά μπορεί να δώσει ένας τάφος. Ειδικά, αν αφουγκραστεί κανείς τη νεκρώσιμη ατμόσφαιρα του σήμερα.
Το γεγονός, ωστόσο, ότι προσδοκάς περισσότερο εύθυμες ενθυμήσεις από προσωπικότητες που στιγμάτισαν το status quo με τρόπο τόσο οικουμενικά αφοπλιστικό δε σημαίνει πως γυρνάς την πλάτη στα σημερινά μεγαλεία. Τα οποία υπάρχουν όσο κωμικό και αν ακούγεται στην ενεστώσα κατάσταση που διανύουμε. Θεώρησαν ποτέ οι Άγγλοι τον Νεύτωνα υπερεκτιμημένο, οι Ιταλοί τον Γαλιλαίο και τον Ιούλιο Καίσαρα ανάξιους λόγου, οι Κινέζοι τον Κομφούκιο ξεπερασμένο; Εμείς γιατί; Γιατί διακατεχόμαστε από αισχύνη όταν πάμε να μιλήσουμε για τις δικές μας παγκοσμιοποιημένες προσωπικότητες; Αλλά όχι. Έχουν τελικά δίκιο. Αξίζει να χαιρόμαστε που βρέθηκε ο τάφος του πατέρα των επιστημών, που είμαστε σε απόσταση αναπνοής από το χώρο που έδρασε ο διδάσκαλος του Αλέξανδρου, η μοναδική αυθεντία που διαμόρφωνε την ανθρώπινη σκέψη μέχρι και τον ύστερο Μεσαίωνα, ο «νους» της πλατωνικής Ακαδημίας; Όχι, μάλλον όχι.
Connect with us