Ο Αχιλλέας έσερνε το άψυχο πτώμα του Έκτορα γύρω από τα τρωικά ανάκτορα επί μέρες. Για τον Πάτροκλο. Ο Δάμων με πυθαγόρειο σθένος απαρνήθηκε τη ζωή και ήταν έτοιμος να ριχτεί με αυταπάρνηση στην απαρχαιωμένη λαιμητόμο του Συρακούσιο τυράννου. Για τον Φιντία. Ο Θησέας πάλεψε με Κένταυρους και ζώθηκε από τα θανατηφόρα φίδια του Άδη. Για τον Πειρίθου.
Η ιστορική ακρίβεια των παραδειγμάτων χάνεται κάπου στις ομηρικές εμπνεύσεις και τη μυθολογική μανία των αρχαίων ημών προγόνων να παρουσιάζουν με περισσή παραστατικότητα όποια αξία θεωρούσαν προσφιλή σε αυτούς. Το μόνο σίγουρο, ανεξάρτητα από το πόσο συνέβησαν στα αλήθεια τα περιστατικά, είναι πως η φιλία κονταροχτυπιόταν για μια υψηλή θέση στο αξιακό βάθρο των Ελλήνων. Και σπάνια υστερούσε ιδεολογικά σε σχέση με τις υπόλοιπες αρετές του αρχαίου κόσμου.
Και σήμερα, όμως, η φιλία, παραλλαγμένη, επαναπροσδιορισμένη και δοκιμασμένη από την πάροδο χιλιάδων χρόνων, από τότε που ο επιπόλαιος ημίθεος τίναζε απειλητικά τα καμτσίκια του στον τρωικό αέρα γυροφέρνοντας τον κομματιασμένο πολεμιστή, θεωρείται εξίσου βαρυσήμαντη.
Φυσικά η θεωρία από την πράξη απέχουν νοηματικά έτη φωτός. Και αν και γαλουχούμαστε υπό το ιδεολογικό σκέπαστρο έξοχων παραδειγμάτων φιλίας, συνεχίζουμε να θεωρούμε το θεσμό απαραίτητο αλλά δυσεύρετο. Ιδανικό μα εκφυλισμένο. Σίγουρα δεν προσδοκά κανείς από εμάς να αποκτήσουμε αυτοκτονικές τάσεις προς απόδειξη της εκτίμησης που τρέφουμε προς τον φίλο μας. Εξάλλου, η μυθολογική υπερβολή δεν προτρέπει να μιμηθούμε περιστατικά αλλά να προσαρμόσουμε τις συμπεριφορές μας στη φιλοσοφική κανονικότητα της φιλίας.
Η φιλία είναι κάτι παραπάνω από την ανταλλαγή αβροφρόνων χαιρετισμών και ανούσιων, πλην ψυχαγωγικών, χωρατών. Είναι μια άτυπη διμερής συμφωνία που υπόσχεται πλήρη διαθεσιμότητα, και κατανόηση, και ανοχή, και υπομονή και επιμονή… Δεν είναι η φιλία δημόσιες σχέσεις, ούτε κάποια μορφή εξαναγκαστικής κοινωνικοποίησης. Αν με κάποιον δεν ταιριάζεις, είναι προτιμότερο να κόβεις επαφές μαζί του από το να υποβάλλεις τον εαυτό σου στην κοινωνική αυτομάστιγα των καλών τρόπων και της γαλλομαθούς συμπεριφοράς.
Αφήστε αυτά που λένε πως στον φίλο πρέπει να βλέπεις τον εαυτό σου ή τον άνθρωπο που σε συμπληρώνει. Στον φίλο πρέπει να βλέπεις τον άνθρωπο που σε στηρίζει. Εκείνον που και άδικο να έχεις σου δίνει συγχωροχάρτι. Που στη θλίψη για γεγονότα τα οποία, κατά πάσα πιθανότητα, δε συνέβησαν ποτέ θα συμπάσχει χωρίς να σου εφιστήσει την προσοχή στην ηλιθιότητα της φαντασιοπληξίας σου. Που θα πλέκει το ίδιο εγκώμιο μπροστά και πίσω από την πλάτη σου. Όχι γιατί τον ωθεί μια υποχρέωση. Αλλά μια υγιής εθελοτυφλία. Α, και θα σε προσβάλλει. Με την κάθε ευκαιρία που του δίνεται.
Υποσχέθηκα να πω λίγα για την φιλία και θα το πράξω. Μόνο να υπενθυμίσω πως διαλέγουμε ανθρώπους, δεν κάνουμε έρευνα αγοράς προϊόντων. Δεν επιλέγουμε ποιος θα καλύψει την εκάστοτε ψυχολογική μας ανεπάρκεια και έπειτα τον παρατάμε εφόσον αισθανθούμε και πάλι συναισθηματικά πλήρεις.
Και όταν, με μαθηματική ακρίβεια, η φωτιά της υγιούς εθελοτυφλίας σβήσει, μην αφήσουμε την θρασεία τελειομανία μας να δείχνει με επιπολαιότητα τρωτά σημεία του χαρακτήρα του φίλου μας, που εξαρχής εκούσια αγνοούσαμε. Πρόκειται για εκείνα τα ίδια χαρακτηριστικά και τον ίδιο φίλο που μέχρι τώρα έδινε άφεση στις αμαρτωλές μας πράξεις, ταυτιζόταν συναισθηματικά με καταστάσεις ανύπαρκτες και αποτέλεσαν την πανάκεια σε κάθε προσποιητό και κίβδηλο αδιέξοδο του μυαλού μας…
Connect with us